Zapisz atrakcję
Kategoria: miejscowości
Autor: Carta Blanca
Przemyśl
Przemyśl, jedno z najważniejszych miast Podkarpacia, położone w pobliżu granicy z Ukrainą, dopiero w 1340 r. na stałe przeszło pod polskie władanie, a wcześniej stanowiło przedmiot walk na polsko-ruskim pograniczu. Ustanowione tu w 1375 r. biskupstwo łacińskie jest młodsze od prawosławnego, które istniało już w XIII w. W Przemyślu zachowało się wiele zabytkowych kościołów (w tym usytuowanych poza dawnymi murami miejskimi obronnych kościołów-barbakanów), pałaców biskupich (aż cztery), cerkwi oraz dwie synagogi. Przy rynku stoją okazałe kamienice z podcieniami. Przed I wojną światową Austriacy obwarowali miasto, tworząc ogromną twierdzę pierścieniową na jego przedpolach.
Zamek górujący nad Starym Miastem wzniósł po 1340 r. Kazimierz Wielki. Pierwotnie na wzgórzu stały monasterium (klasztor) z kościołem-rotundą, datowane na IX w., oraz romańska bazylika z X w. Zarysy fundamentów monasterium i rotundy są wyeksponowane na dziedzińcu zamkowym. Z gotyckiej warowni przetrwała do naszych czasow jedynie brama wjazdowa. W wyniku późniejszych przebudów Zamek Kazimierzowski zyskał m.in. dwie baszty zwieńczone attykami (podobnymi do tych z Krasiczyna, gdyż na polecenie Marcina Krasickiego zostały zaprojektowane przez Galeazza Appianiego, czołowego twórcę tamtejszej rezydencji). Na ocalałej baszcie znajduje się punkt widokowy. Odrestaurowany i pięknie oświetlony nocą zamek jest miejscem wielu imprez kulturalnych, co nawiązuje do czasów, gdy od 1885 r. był siedzibą pierwszego amatorskiego teatru w Polsce – Fredreum.
Najcenniejszą świątynią Przemyśla jest gotycka katedra łacińska z 1460 r. Początkowo, w XIII w., na jej miejscu stał romański kościół-rotunda, czego ślady odnaleziono w podziemiach katedry. W XVI w. świątynia wzbogaciła się o renesansową kaplicę Drohojowskich. Dziś archikatedra ma barokowy wygląd, w tej epoce powstała też kopułowa kaplica grobowa Fredrów. Wtedy ozpoczęto też budowę wysokiej na 71 m wieży, ukończoną dopiero na początku XX w., dzięki której łatwo odnaleźć katedrę w gęstej zabudowie śródmieścia.
Archikatedra obrządku greckokatolickiego, sobór św. Jana Chrzciciela, to dawny kościół klasztorny jezuitów. Wybudowana w latach 1626–1632 barokowa świątynia, po kasacie zakonu w 1782 r., została zamieniona na magazyn, potem była kościołem garnizonowym, a w 1991 r. została przekazana grekokatolikom. W dawnych budynkach klasztornych mieści się Muzeum Archidiecezjalne z obrazami i rzeźbami od gotyku po klasycyzm.
W pałacu, który wybudowano w latach 1898–1900 jako siedzibę biskupa unickiego, po II wojnie światowej umieszczono Muzeum Ziemi Przemyskiej, z bogatą kolekcją ikon i sztuki cerkiewnej. Pałac został niedawno zwrócony grekokatolikom, a muzeum w 2008 r. przeniesiono do nowoczesnego gmachu.
Budowę katedry unickiej rozpoczęto w 1775 r., ale nigdy jej nie ukończono. Pozostała po niej dzwonnica – obecnie Wieża Zegarowa, w której ulokowano jedyne w Polsce Muzeum Dzwonów i Fajek. W jego zbiorach są dzwony ze słynnej przemyskiej ludwisarni i fajki z tutejszych warsztatów.
Od czasu gdy po rozbiorach Przemyśl znalazł się w rękach Austriaków, powstawały tu umocnienia zabezpieczające Bramę Przemyską od strony wschodniej. W połowie XIX w. był to obóz warowny, a od 1870 r. zaczęto budowę twierdzy pierścieniowej. Fortyfikacje otaczały miasto podwójnym pierścieniem fortów, w ich budowie i uzbrojeniu wykorzystano najnowsze osiągnięcia ówczesnej techniki wojskowej. Po wybuchu I wojny światowej twierdzy broniło 120 000 żołnierzy austriackich. Na terenie Przemyśla przygotowano Forteczną Trasę Turystyczną w dzielnicy Zniesienie. To miejsce jest szczególnie znane z Kopca Tatarskiego, który miał zostać usypany jako mogiła poległego w bitwie pod Przemyślem chana. Kopiec stanowi znakomity punkt widokowy na przecięte linią Sanu miasto.